De Nederlandse Nijverheidstentoonstelling (Nenijto)

In verband met de in dit jaar in Amsterdam te houden Olympische spelen, waarbij verschillende volkeren met elkaar zullen wedijveren op het gebied van lichaamsoefeningen, is in Rotterdam het denkbeeld opgekomen, om in hetzelfde jaar in die stad een internationale nijverheidstentoonstelling te organiseren, waarbij de verschillende volkeren zullen kunnen toonen, wat zij in den vreedzamen wedstrijd op industrieel gebied hebben bereikt. Dit denkbeeld vond algemeenen bijval; de noodige medewerking werd vlot verkregen, terwijl vooraanstaande personen bereid bevonden werden om in het Eere-Comité, Raad van Bijstand, Raad van Beheer en Dagelijksch Bestuur zitting te nemen.

De gemeente Rotterdam stelde een uitstekend gelegen terrein in den Blijdorpsche polder, op korten afstand van de stations D.P. en Hofplein en groot 25 H.A. ter beschikking van de ten behoeve der tentoonstelling opgerichte vereeniging Nenijto 1928. Voor de terrein- en bouwwerken werd een Uitvoerende Bouwcommissie samengesteld, bestaande uit Ir. G.L. Theijssen en J.C. Wilbrennick, secretaris.

Op advies van de hoogleeraren Prof. Ir. J. M. van Mourik Broekman en Prof. Ir. A.S. Buisman werd besloten het terrein allereerst op uitgebreide wijze te draineeren, waarvoor ruim 5000 meter draineerbuizen noodig waren. Om het terrein op de vereischte hoogte te brengen moest in zeer korten tijd 100.000 m2 grond worden aangevoerd. Teneinde te bevorderen, dat deze ophooging tijdig gereed zou komen is door de gemeenteraad vergunning verleend, om grond weg te halen in de reeds opgehoogde bouwblokken van het geprojecteerde uitbreidingsplan in den Blijdorpschen polder. Voor de fundeering der gebouwen en voor de benoodigde fundaties onder zware tentoonstellings-objecten zijn ongeveer 3000 palen geheid.

De tentoonstellingsgebouwen werden ontworpen door den bouwkundig ingenieur Ir. C.B. van der Tak, directeur van de Uitvoerende Bouwcommissie, die daarbij getracht heeft het bijzondere karakter van tentoonstellingsgebouwen tot uitdrukking te brengen, met hun zeer kortstondigen duur, hun functie van slechts de omlijsting der tentoongestelde waren te zijn met het vereischte om toch aan het geheele aspect van het tentoonstellingsterrein iets feestelijks en iets vroolijks te geven. Daartoe zijn de eenvoudige uit practische eischen en uit de constructie logisch voortvloeiende, doch tevens met gevoel voor verhoudingen verzorgde hoofdvormen door zorgvuldig overwogen vroolijke kleurgeving, die natuurlijk in onze reproducties van foto’s en teekeningen niet uitkomt, decoratief aangekleed.`

De ontwerper is in dit streven uitnemend geslaagd. Vergelijkt men deze tentoonstellingsarchitectuur met de laatsten specimen van dergelijke architectuur van kunstnijverheid te Parijs, doch ook met de aesthetische zooveel hooger staande architectuur van de laatste tentoonstelling te Düsseldorf, dan slaat hier onze Nederlandse architectuur een uitstekend figuur. We hebben hier rationeele architectuur zonder dweepziekte overdrijving van het rationeele element. Een juiste gevoel voor de waarde van het decoratieve element, zonder ook dit te overdrijven en tot hoofdmotief te maken.

De algeemene situatie van de tentoonstelling vloeide als het ware logisch voort uit den langgerekten vorm van het grootste gedeelte van het terrein. De onregelmatige achterhoek werd ingericht als Lunapark, dat geexploiteerd wordt door de N.V. Nelupa te Gouda; hier wordt ook ruimte gereserveerd voor een concours hippique en voor vuurwerken. Op het langgerekte eerste deel gedeelte zijn ter weerskanten van een ruim en door kiosken verdeeld middenterrein vier groote tentoonstellingshallen geplaatst, ieder met een oppervlakte van 60 bij 120 meter. Het lange middenterrein wordt verder aan het eene einde afgesloten door den monumentale hoofdingang, aan het andere uiteinde door het Café-Restaurant. Hierdoor werd een zekere weldadige afgeslotenheid bereikt, terwijl tevens een zeer duidelijke afscheiding tot stand kwam tusschen het eigenlijke tentoonstelligsterrein en het voor vermakelijkheden bestemde Lunapark. Door de twintig kleinere kiosken werd de lange as van het gesloten tentoonstellingsterrein geaccentueerd. De stroken tusschen de kiosk-rijen en de vier hoofdhallen zijn bestemd voor een buitententoonstelling van rozen en stamrozen, die in overleg met de Koninklijke Maatschappij voor Tuinkunde en Plantkunde georganiseerd is. Door deze maatschappij zal in samenwerking met de Rozenvereeniging Nos Jungent Rosae niet minder dan 110.000 stam- en andere rozen worden geplant, die niet slechts het blij-feestelijk karakter van de architectuur zullen versterken, doch die bovendien een vreemdeling en landgenooten een denkbeeld zullen geven, van wat onze nationale rozencultuur vermag.

Het nisvormig hoofdtoegangsgebouw, met zijn vele toegangen en loketten, aangebracht in de naar den buitenkant gekeerde en door de twee pilonen geflankeerde en afgesloten halfronde voorplein, werkt aesthetisch zeer goed en voornaam. Tevens is door deze vorm bereikt, dat de bezoekers onmiddellijk bij het betreden van het terrein naar verschillende richtingen verspreid worden. Het restaurant werd zeer feestelijk, door zijn genoegelijke en toch eenvoudige hoofdmassa en zijn vroolijke kleuren. Zoowel ingang als restaurant werden uitgevoerd door de firma. H. & P. Voormolen te Rotterdam, voor respectievelijk Fl. 49.150,- en Fl. 48.280,-. De twintig kiosken, die zeer decoratief werken, zijn uitgevoerd door de timmerfabriek “De Concurrent” te Bergambacht. Door deze fabriek werden ook geleverd de lichtmasten, de zingende torens van Philips, benevens vier toiletgebouwen.

De vier groote tentoonstellingshallen hebben een eenvoudige rustige architectuur. Door de aaneengeschakelde raamrijen is het karakter van tentoonstellings-ruimte zeer juist getypeerd en tevens voor een zeer goede voorlichting bij voldoende geslotenheid gezorgd. Zij bestaan ieder uit een driebeukige ijzerconstructie, berekend en uitgevoerd door de N.V. de Nederlandsche Staalindustrie te Rotterdam, terwijl het geheele werk werd uitgevoerd door de bekende Eerste Nederlandsche Maatschappij voor Houtconstructies te Doetinchem, waaraan na aanbesteding de levering en uitvoering van deze vier groote hallen voor Fl. 420.350,- werd opgedragen.

Teneinde den bezoekers het zich verplaatsen over het zeer uitgestrekte terrein en Lunapark te vergemakkelijken, loopt over het terrein als ringlijn een miniatuurspoorweg.

uit:
Bouwbedrijf
25 mei 1928
blz 229 t/m 236