Het Spiekman-monument

De Voorwaarts was in de gelegenheid een kijkje te nemen van het ontwerp van het Spiekman-monument, dat in Rotterdam geplaatst wordt. Het blad zag het ontwerp in gips ten huize van den ontwerper dr. Berlage. Het monument bestaat uit een pl.m. 4 M hoog middenstuk, waarin een inscriptie aangebracht wordt, benevens – waarschijnlijk – een drinkfonteintje. Aan weerszijde van dit middenstuk loopen schuin naar voren vleugels, die als banken worden ingericht. De uiteinden dezer vleugels worden afgesloten door een bloembak. Het Geheele monument beslaat een breedte van pl.m. 20 M. het plan van dr. Berlage is, het in licht beton uit te voeren.

Met B. en W. is voorloopig reeds overeenstemming bereikt over de plaats. Deze is gevonden in den polder Spangen, aan het daar te stichten P.C. Hooftplein, recht tegenover het Sparta-veld. Midden dus in een arbeidersbuurt, en in de nabijheid van het sportieven, dat zoo Spiekman’s warme liefde had.

Het monument zal aangebracht worden in het talud van den Mathenesserdijk en zal aan één zijde dus een fraaie afsluiting van ‘t plein vormen

uit:
Het Vaderland
woensdag 6 april 1921
avondblad B, blz 2

.
Tot onze vreugde zijn wij thans in staat onzen lezers de juiste afbeelding te kunnen aanbieden van het monument, dat ter eere van de nagedachtenis van onzen onvergetelijken voorman Hendrik Spiekman in onze stad zal worden opgericht. Bijgaande tekeening stemt volkomen overeen met de foto, welke wij van de maquette in het atelier van den ontwerper architect Berlage lieten maken en verschilt in alle opzichten van het slappe suikerbakkersgewrocht, dat het “Dagblad van Rotterdam” zijn lezers aanbood als de afbeelding van het monument.

De teekening in het Dagblad vertoont niet alleen in de details fouten, maar terwijl de vleugels van het monument bestaan uit vier gedeelten, welke hoeken met elkaar maken, heeft aan het middenstuk de teekenaar van dat blad zacht rondende vleugels gebakken, uitloopend op ‘n pièdestal met banaal handwaschkommetjes. Van heel de strenge, ernstige architectuur van Berlage’s ontwerp is daar niets terecht gekomen. Men heeft zoo weinig het ontwerp begrepen, dat de hardsteenen banken maar brutaalweg zijn veranderd in een paar smakelooze tuinbanken. Het waterbekken van het middenstuk werd potsierlijk wijwaterbakje, enz.

Hoe langer men de beide teekeningen vergelijkt, hoe meer men zich verbaast over den treurige moed om zoo een kunstwerk belachelijk te maken.

Onze lezers zien uit onze afbeelding, hoe het monument Spiekman waardig is, en hoe het aan het P.C. Hooftplein tegenover het Spartaveld een blijvende herinnering zal blijken aan dezen onvermoeibare strijder voor het goed recht der arbeiders.

uit:
Voorwaarts
16 april 1921

 

“Hendrik Spiekman (1874-1917) werd in 1901 het eerste SDAP Gemeenteraadslid in Rotterdam waar hij zich op basis van zijn kennis van het gewone leven voortdurende sterk maakte voor sociale verbeteringen. Meestal tevergeefs, want de oude liberale garde die hem wel welwillend tegemoet trad vond dat de overheid afzijdig moest blijven. In 1903 begon hij een Bureau voor Arbeidsrecht waar hij jarenlang twee avonden in de week georganiseerde en niet-georganiseerde arbeiders adviseerde. De Rotterdamse arbeider ging ‘naar Spiekman’ als hij in moeilijkheden zat.

In 1913 werd Spiekman lid van de Provinciale Staten van Zuid-Holland. In 1913 werd hij door twee kiesdistricten gekozen (in Rotterdam II en in Hoogezand. Hij kiest voor Rotterdam II. Het belangrijkste werk dat Spiekman als Tweede Kamerlid verrichtte was zijn strijd voor de rechtspositie van zeelieden en havenarbeiders.

Spiekmans overlijden in 1917 (hij leed aan leukemie) op 43-jarige leeftijd bracht een schok teweeg onder zijn aanhangers. Zelden of nooit is er in Rotterdam een begrafenis geweest als de zijne. De werkloze arbeiders kregen vrij van stempelen; tienduizenden toeschouwers stonden langs de kant om stoet van zo’n 5 à 7000 man voorbij te zien trekken.”